عملیات احیای قلبی و ریوی CPR چیست و چگونه انجام می شود؟
عملیات احیای قلبی و ریوی (CPR) مهم ترین اقدام تیم درمان در حفظ حیات بیماران و مصدومینی است که دچار ایست قلبی و ریوی می شوند. این عملیات دارای یک دستورالعمل (پروتکل) جهانی است.
از سال ۱۹۶۶ و هر پنج سال انجمن قلب آمریکا با استفاده از نظرات و تجربیات جمعی از متخصصین سراسر دنیا، نسبت به بازنگری این دستور العمل اقدام نموده و نقشه راه یا مسیر بالینی احیای قلبی ریوی را مشخص و منتشر می نماید. در سال میلادی جاری (۲۰۱۵) نیز این دستورالعمل منتشر و در اختیار کشور های مختلف قرار گرفته است.
این راهنما که با عنوان «شدید و سریع فشار دهید، اما نه خیلی شدید و نه خیلی سریع» در دسترس قرار گرفته، گروه هدف خود را عموم افراد غیرمتخصص و ارایه دهندگان مراقبتهای سلامت اعلام کرده است. انجمن قلب آمریکا، در واقع با انتشار این دستورالعمل مبتنی بر شواهد، راهنمای سال ۲۰۱۰ خود را در زمینه احیاء قلبی ریوی و مراقبتهای اورژانس قلبی به روز کرده است.
در دستورالعمل جدید تاکید خاصی بر دستور العمل سال ۲۰۱۰ و استفاده از گردش خون برون پیکری و اقدامات درمانی خاص در مورد سندرم حاد کرونری بعمل آمده است. ضمن اینکه ماساژ قلب تا محدوده ۱۲۰ بار در دقیقه مورد استفاده قرار گرفته و در استفاده از دستگاه الکتروشوک پرتابل AED تاکید شده و داروی وازوپرسین از لیست داروهای اورژانس حذف شده است.
مهمترین تغییرات این دستورالعمل عبارتند از:
حمایت از حیات اولیه بزرگسالان (BLS):
افراد ناظر باید در ابتدا فشار یا compression را آغاز کنند.
تعداد دفعات فشار باید ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار در دقیقه باشد (در راهنمای سال ۲۰۱۰، این تعداد حداقل ۱۰۰ بار در دقیقه ذکر شده بود که در ایجا روزآمد و اصلاح شده است).
عمق فشار وارد آمده باید ۲ تا ۲/۴ اینچ باشد (یا ۵/۰۸ تا ۶/۰۹ سانتیمتر) (در راهنمای ۲۰۱۵، حد بالایی نرمال افزوده شده است).
زمان فشار وارد کردن باید به حداکثر مقدار خود برسد.
میتوان از ابزار و وسایل بازخورد دهنده استفاده کرد تا عمق و تعداد فشار را در حد مطلوب انجام داد.
میتوان از رسانههای اجتماعی استفاده کرد تا افراد متخصص را برای انجام CPR به محل کشاند.
حمایت پیشرفته از حیات قلبی و عروقی بزرگسالان (ACLS):
وازوپرسین استفاده نمیشود. اپینفرین را به کار برید.
احیاء قلبی ریوی اکستراکورپورئال، روش جایگزین CPR در بیمارانی است که انتظار میرود علت مشکوک ایست قلبیشان برگشتپذیر باشد.
در طول CPR از حداکثر میزان اکسیژن استفاده کنید، اما پس از برگشت گردش خودبخودی خون (ROSC)، مقدار اکسیژن را به تدریج کاهش دهید.
پس از ۲۰ دقیقه که از انجام CPR گذشت، میتوان از سطح پائین
end-tidal CO2 استفاده کرد تا مشخص شود آیا میتوان به احیاء در بیماران اینتوبه شده خاتمه داد یا خیر
اولتراسونوگرافی می تواند برای تائید جایگذاری لوله اندوتراکئال استفاده شود.
پس از برگشت گردش خودبخودی خون:
اگر ایست قلبی بیمار به دلیل فیبریلاسیون/تاکیکاردی بطنی بوده، از لیدوکائین استفاده کنید.
در بیمارانی که در حالت کما بهسر میبرند، نقطه دمای بدنشان را ۳۲ تا ۳۶ درجه سانتیگراد برای حداقل مدت ۲۴ ساعت در نظر بگیرید و از بروز تب پیشگیری کنید.
مراقبتهای اورژانس قلبی:
اگر سطح تروپونین I با حساسیت بالا در ساعتهای صفر و ۲ کمتر از صدک ۹۹، در بیماران با خطر کم (نمره صفر یا ۱ از ترومبولیز در انفارکتوس میوکارد I) باشد، شانسی معادل کمتر از ۱ درصد را برای بروز حوادث قلبی ماژور طی ۳۰ روز اول پس از ایست قلبی پیشبینی میکنند.
اگر تروپونین I یا T در ساعتهای صفر و ۳ تا ۶ ساعت بعد، در بیماران با خطر بسیار کم (نمره ونکوور: صفر) منفی باشد، شانسی معادل کمتر از ۱ درصد را برای بروز حوادث قلبی ماژور طی ۳۰ روز اول پس از ایست قلبی پیشبینی میکند.
آنچه نسبت به راهنمای ۲۰۱۰ تغییر کرده است:
توصیههای سال ۲۰۱۰ بر افزایش عمق و سرعت فشار تاکید میکردند، اما اکنون شواهد خوبی در دست است که عمق و فشار خیلی زیاد، اصلا خوب و مناسب نیستند. علاوه براین، تکنولوژیهای جدید (مانند اکسیژنرسانی غشایی اکستراکورپورئال، اندازهگیری تروپونین با حساسیت بالا، ابزاری که در مورد کیفیت CPR بازخورد میدهند، رسانههای اجتماعی) هم در این نسخه جدید گنجانده شدهاند و استفاده از وازوپرسین هم دوباره منسوخ اعلام شده است.
با توجه به اینکه ایست قلبی ریوی یکی از مهمترین علل مرگ در سراسر جهان و در ایران می باشد و نظر به اینکه فراگیری اصول احیاء قلبی ریوی (CPR) یکی از الزامات پزشکی و پرستاری می باشد، لازم است تمام پرسنل بهداشتی و درمانی این دستورالعمل جدید را فرا گرفته و به کار گیرند.
لازم به ذکر است که این پروتکل در ۱۵ قسمت بعلاوه یک الگوریتم خلاصه در قالب فایل PDF تهیه و منتشر شده است.
به همین منظور سایت “پرستاران توانمند ایران” اقدام به تهیه و انتشار متن اصلی (زبان انگلیسی) این دستورالعمل نموده و د