کاهش ۲۷ درصدی اقدام به خودکشی در اسفند ۹۸/افسردگی، شایعترین اختلال
دکتر احمد حاجبی در گفتوگویی ویدئوکنفرانسی با خبرنگاران در پاسخ به این سوال خبرنگار تسنیم که آمار اختلالات روانی و خودکشی در کشور چقدر است؟ گفت: آمار شیوع اختلالهای روانی 23.6 درصد است؛ شایعترین اختلال در کشور ما اختلال افسردگی با 12.7 درصد است که در سنین 15 تا 64 سال رخ میدهد. میزان فوت ناشی از خودکشی 6 در هر 100 هزار نفر بر اساس آمار پزشکی قانونی کشور است.
وی در پاسخ به این سوال که پس از بحران کرونا میزان خودکشی چقدر افزایش یافته است، اظهار کرد: اتفاق جالبی که افتاده است و به دنبال علل آن هستیم این است که تاکنون که آمار اسفند را جمعآوری کردهایم متوجه شدیم میزان اقدام به خودکشی 27 درصد در اسفند 98 نسبت به اسفند 97 کاهش داشتهاست. تعابیری نیز برای آن وجود دارد و در فروردین امسال نیز آمارهای اولیه کاهش نسبی را نسبت به فروردین 98 نشان میدهد.
اختلال مصرف مواد 2 درصد است
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر مصرف مواد تصریح کرد: شیوع مصرف مواد مخدر 5.4 درصد است و میزان اختلال مصرف مواد 2.1 درصد است.
چرا آمار خودکشی در ایلام بالاست؟
وی در پاسخ به این سوال خبرنگار تسنیم که علت بالاتر بودن آمار خودکشی در برخی استانها مانند ایلام چیست؟ گفت: در خودکشی مسائل روانشناختی، اجتماعی و بیولوژیک تأثیرگذارند و خودکشی چندوجهی است و نمیتوان با یک عامل به عنوان سببشناسی خودکشی برخورد کرد. این سه عامل وقتی با یکدیگر تعامل میکنند بحث خودکشی را پیچیده میکنند. در آمارهای جهانی گفته شده بیش از 90 درصد افرادی که خودکشی میکنند به نوعی از اختلالات روانشناختی مبتلا هستند. تعیینکنندههای اجتماعی سلامت نقش پررنگی در خودکشی دارند و بالاتر بودن آمار خودکشی در ایلام نیز احتمالاً به دلیل اثر همافزایی این سه عامل است.
کرونا و باور نادرست مصرف الکل
حاجبی با بیان اینکه باور نادرستی در یکسری از افراد مبنی بر تأثیر مصرف الکل بر از بین رفتن کرونا ایجاد شده بود، گفت: مسمومیتهایی به دلیل مصرف الکل اتفاق افتاد. در یک ماه گذشته با این موضوع روبهرو نشدیم و به نظر میرسد مردم آگاهی لازم را پیدا کردهاند.
از قانون سلامت روان چه خبر؟
مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت درباره آخرین وضعیت قانون سلامت روان تصریح کرد: از سال 83 تاکنون قانون سلامت روان نوسانات زیادی را طی کرده و بازبینیهای مکرری صورت گرفته است. در دو کمیسیون اجتماعی و لوایح هیئت دولت این طرح ترجیح داده شد که نام این طرح به قانون حمایت از حقوق بیماران دارای اختلالات روانی تغییر یابد. اواخر فروردینماه مجلس وصول آن را به دولت اعلام کرد و انجمنهای روانپزشکی و روانشناسی نقطه نظرات خود را به مرکز پژوهشهای مجلس ارسال کردند و الان در مرکز پژوهشها، کارهای فنی روی آن انجام میشود و اگر این مراحل به خوبی طی شود در صحن علنی مجلس اعلام میشود.
وی در خصوص طرح سراج گفت: این طرح در 8 دانشگاه علوم پزشکی به طور آزمایشی اجرا شد. در حال حاضر هر دانشگاه علوم پزشکی در یک شهر، طرح سراج را اجرا میکند. طرح سراج قبل از شیوع کرونا در جلسه شورای اجتماعی کشور نیز مطرح و در این شورا با ملاحظاتی تصویب شد. الان سازمان اجتماعی کشور در حال حمایت از آن است و در سال جاری، 15 محل دیگر را به این طرح اضافه میکنیم. شورای اجتماعی کشور و مدیرکل اجتماعی استانداریها همکار وزارت بهداشت در استانها هستند.
تعارض در تعاملات خانوادگی در دوران کرونا
حاجبی در خصوص آمار خشونت خانگی ناشی از کرونا، تصریح کرد: در این مدت آمار را احصاء نکردهایم. در جریان قرنطینه خانگی با مشکلات خانوادگی روبهرو میشویم زیرا ویروس کرونا بهطور کلی شیوه زندگی را تغییر داده است؛ وقتی قرنطینه خانگی طولانی میشود خانوادهها باید ساعت بیشتری در منزل با یکدیگر تعامل داشته باشند و به همین دلیل ممکن است تعارضاتی در ارتباط اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: من ترجیح میدهم این خشونت خانگی در کرونا را افزایش تعارض تعاملات و تغییر در شیوه ارتباط بنامم. ما دو بسته خدمتی از طریق رواشناسان در سامانه 4030 ارائه کردیم. در این سامانه 500 هزار تماس با روانشناسان گرفته شد و 300 روانشناس از وزارت بهداشت و انجمن و سازمان نظام روانشناسی در این سامانه خدمت ارائه کردند.
وی درباره ارائه خدمات سلامت روان به کادر درمان خاطرنشان کرد: عمده خدماتی که کادر درمان برای نیازهای مشاورهای دریافت کردند در دانشکدههای پزشکی ارائه شد. همکاران ما به فراخور زیرساختهایی که در دانشگاههای علوم پزشکی وجود داشت، مداخلات گروهی و غیردارویی را برای کادر درمان تدارک دیدند. کادر درمانی به دلیل طولانی بودن ساعات کار، دوری از خانوادهها و حتی قرنطینه شدن پس از ساعت کاری بیشتر نیاز به مداخلات روانشناسی دارد و برای این افراد از تکنیک نورمالیزیشن در این مداخلات گروهی استفاده شده است.
افزایش علائم وسواس در دوران کرونا
وی در پاسخ به سوالی درباره افزایش وسواس در بحران کرونا تصریح کرد: حتی کسانی که از قبل اختلال وسواس نداشتند نگران هستند و اشتغال ذهن برای آنها ایجاد میشود و دوران کرونا برای افرادی که از قبل، وسواس داشتند میتواند به عنوان یک عامل مضاعف برای تشدید بروز علائم باشد.
حاجبی در پاسخ به سوالی درباره پیمایش سلامت روان خاطرنشان کرد: با استفاده از ابرزارها و پرسشگرهایی که آموزش دیدهاند به جامعه میرویم و وضعیت سلامت روان را از در نمونه در سطح کشور بررسی میکنیم یعنی حجم نمونه مشخصی انتخاب میکنیم و نتایج آن را به تمام کشور تعمیم میدهیم. اگر شرایط کشور از لحاظ کرونا خوب باشد و نگران انتقال ویروس نباشیم، پاییز امسال دادههای کشوری جمعآوری خواهد شد.
وی افزود: روانشناسان در صورتی که وضعیت کرونا اجازه بدهد از شهریورماه آموزش خواهند دید و اگر وضعیت خوبی از لحاظ کرونا نداشته باشیم یک شیوه جایگزین را برای آن استفاده میکنیم. تا آخر امسال وضعیت جدید شیوع اختلالات روان در سراسر کشور را اعلام خواهیم کرد.
معتادان نیز به کرونا مبتلا میشوند
وی در واکنش به این شایعه که معتادان به کرونا مبتلا نمیشوند، بیان کرد: دلیل نداریم که فردی که مواد مصرف میکند کمتر به ویروس کرونا مبتلا میشود. برداشت ابتدایی ما از این شایعه این است که افراد دستاندرکار فروش مواد از این شایعه بهره بگیرند.
والدین برای رفع استرس کودک خود با 4030 تماس بگیرند
حاجبی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت سلامت روان کودکان اظهار کرد: مبنای مداخله برای کودکان، خانواده آنهاست و بخش قابل توجهی از محتواهایی که همکاران ما در سامانه 4030 ارائه میکنند برای کمک به والدین برای مدیریت استرس کودکان است. این بسته مداخلاتی به زبان ساده و قابل ارائه توسط مشاورههای تلفنی ارائه میشود. والدین باید با سامانه 4030 تماس بگیرند.
وی ادامه داد: مردم برای تمام خدمات خود کمتر به سیستم بهداشتی و درمانی مراجعه میکنند و باید اطلاعرسانی خود را نسبت به سامانه 4030 افزایش دهیم. این سامانه از 8 صبح تا 12 شب خدمات روان ارائه میکند.
کرونا انگ ندارد
وی با اشاره به اینکه برخی مبتلایان کرونا دچار انگ ناشی از بیماری شدهاند، گفت: در حال تلاش هستیم که با افزایش سطح سواد سلامت افراد این باور را در آنها ایجاد کنیم که ابتلا به ویروس کرونا انگ ندارد. تمام روانشناسان شبکه بهداشتی آماده هستند که به افراد بهبودیافته کرونا مشاوره روانی ارائه کنند.